Het kiezen van het beste lettertype voor jouw website
Het beste lettertype voor jouw website kiezen is belangrijker dan je denkt en niet zomaar even gedaan. Een website bestaat voor een groot deel uit tekst. De effectiviteit ervan hangt dan ook sterk af van hoe goed die tekst wordt gelezen, begrepen en vertrouwd. Om je boodschap duidelijk over te brengen, is de keuze van het lettertype cruciaal. Hoewel het selecteren van een geschikt lettertype voor jouw website eenvoudig lijkt, zijn er heel wat factoren waarmee je rekening moet houden. Je kunt kiezen uit een heel scala aan lettertypes in allerlei soorten en maten. Met een keuze op basis van esthetische kenmerken ben je er echter nog niet. Je moet weten hoe je een lettertype zodanig op een website zet dat het geen inbreuk maakt op de privacy van jouw websitebezoeker en hoe je de site niet onnodig traag maakt. In dit artikel bespreek ik het gebruik van lettertypes op websites: hoe je het beste lettertype kiest en waar je op moet letten bij de implementatie.
Twee soorten lettertypes: serif en sans serif
Er bestaan grofweg twee soorten lettertypes: met schreef (serif) en zonder schreef (sans serif). Serif-lettertypes, zoals Times New Roman en Georgia, hebben kleine streepjes of “pootjes” aan de uiteinden van de letters. Sans serif-lettertypes, zoals Arial en Verdana, hebben geen schreefjes. De schreefjes van de serif lettertypes leiden het oog subtiel van de ene letter naar de volgende, wat bij langere teksten op gedrukte media (zoals boeken, kranten en tijdschriften) de leesbaarheid bevordert. Ze geven bovendien een klassieke, betrouwbare en formele uitstraling, waardoor ze vaak worden gebruikt in traditionele of formele contexten.
Sans serif-lettertypes ogen strakker en moderner en worden vooral toegepast in digitale omgevingen, zoals websites. Onderzoek heeft aangetoond dat schreefloze lettertypes op beeldschermen, zeker bij lagere resoluties, beter leesbaar zijn. Op moderne hoge-resolutieschermen is dat verschil kleiner geworden, maar sans serif blijft populair vanwege de no-nonsense en eigentijdse uitstraling.
Definitie van leesbaarheid
Het beste lettertype voor een website ziet er niet alleen mooi uit, maar is vooral makkelijk te lezen. Leesbaarheid is één van de belangrijkste factoren bij het ontwerpen of kiezen van typografie voor een website. Een goed leesbaar lettertype zorgt ervoor dat bezoekers moeiteloos door de inhoud kunnen gaan, zonder te worden afgeleid of vermoeid te raken. Tevens is het belangrijk voor inclusiviteit: ook bezoekers met een visuele handicap moeten in staat zijn om je website goed te lezen. Maar wat bepaalt nu eigenlijk of een lettertype goed leesbaar is? Er zijn meerdere factoren die samen de leeservaring beïnvloeden, zoals vorm, spatiëring, gewicht en grootte en tenslotte de context. Hieronder worden deze factoren uitgelegd.
- Vorm: duidelijke, open vormen zorgen ervoor dat letters goed van elkaar te onderscheiden zijn. Denk aan voldoende ruimte tussen de stokken, lussen en bochten. Dat voorkomt dat woorden in elkaar overvloeien.
- Spatiëring: de ruimte tussen letters en regels is belangrijk. Te weinig ruimte maakt een tekst compact en vermoeiend om te lezen; te veel ruimte verbreekt de samenhang tussen de woorden. De juiste balans zorgt voor een prettig leesritme.
- Stijl: Een te kleine of te dunne tekst vraagt meer inspanning van de lezer, zeker op schermen of mobiele apparaten.
- Context: Een lettertype dat in drukwerk goed werkt (zoals een klassieke serif-letter) is niet altijd ideaal op een beeldscherm, en andersom. Het lettertype moet passen bij het medium en de toon van je boodschap.
Lettertypes en privacywetgeving
Het klinkt misschien vergezocht, maar de manier waarop je lettertypes op jouw website gebruikt, kan daadwerkelijk invloed hebben op de privacy van jouw bezoekers. Veel websites maken gebruik van Google Fonts – een eenvoudige en gratis manier om aantrekkelijke lettertypes te integreren. De meeste websitebouwprogramma’s bieden deze functie standaard aan: je kiest een lettertype uit een lijst, het staat er meteen mooi bij en functioneert op ieder platform. Makkelijk toch? Helaas is dit niet een privacyvriendelijke manier om lettertypes op je website te gebruiken.
Elke keer dat een bezoeker een site bezoekt die zonder meer gebruik maakt van Google Fonts, wordt het IP-adres van de bezoeker gedeeld met de servers van Google. Omdat het IP-adres een persoonsgegeven is onder de Europese privacyregels, moet je hiervoor toestemming vragen aan je bezoekers, bijvoorbeeld via een cookiebanner. Doe je dit niet, dan overtreed je de privacywetgeving ten nadele van jouw websitebezoekers en riskeer je een boete van de Autoriteit Persoonsgegevens (hoewel er eerst altijd wordt gewaarschuwd).
Het op de juiste manier implementeren van lettertypes
Gelukkig is er een manier om toch het beste lettertype voor jouw website te gebruiken, zonder negatieve gevolgen voor de privacy. Google Fonts kun je gratis downloaden via hun website en op platforms zoals MyFonts kun je betaalde lettertypes aanschaffen en downloaden. Door het gedownloadde lettertypebestand zelf om te zetten naar een webvriendelijk formaat (zoals WOFF of WOFF2) en ze vervolgens op je eigen server te hosten, voorkom je privacyproblemen. Een extra voordeel van deze werkwijze is dat, mits je alléén de lettertypes en stijlen host die je ook echt nodig hebt, dit ook de prestaties van je website verbetert: het laden van externe lettertypes kan voor vertraging zorgen, iets wat je volledig kunt vermijden als je de lettertypes lokaal host.
Traditioneel en statisch versus modern en variabel
Een lettertypebestand bevat informatie over de stijl (zoals Regular of Italic) en het gewicht (de dikte van de letters). Traditioneel heeft elke stijl zijn eigen bestand, dit noemen we ook wel een statisch lettertype. Tegenwoordig bestaan er echter ook variabele lettertypes: daarin zijn meerdere gewichten en stijlen samengebracht in één enkel bestand. Hoewel zo’n variabel lettertype meer informatie bevat, is het vaak juist efficiënter dan meerdere losse (statische) bestanden. Eén variabel bestand is meestal kleiner dan de som van drie of meer afzonderlijke bestanden van hetzelfde lettertype. Dat betekent: lagere laadtijden en minder beheer.
De echte meerwaarde van variabele lettertypes merk je dus vooral wanneer je op een website meerdere stijlen of gewichten van hetzelfde lettertype gebruikt, zoals bijvoorbeeld Regular, Bold en Extra Bold. Gebruik je slechts één of twee stijlen, dan blijft een statisch lettertype meestal de eenvoudigste en lichtste keuze. Omdat de laadsnelheid van een website van cruciaal belang is voor de gebruikerservaring én de vindbaarheid in zoekmachines, is het aan te raden om altijd de meest efficiënte keuzes te maken, ook op het gebied van lettertypegebruik. Wil je meer weten over het belang van snelheid? Lees dan verder in het artikel over snelheidsoptimalisatie.
Niet alle webbouw software en browsers ondersteunen variabele lettertypes volledig. Moderne browsers zoals Chrome, Edge, Firefox en Safari doen dat wel, maar verouderde browsers niet altijd. Daarom is het verstandig om goed te testen na implementatie, zodat je zeker weet dat de typografie overal correct wordt weergegeven.
Het belang van consistent lettertype gebruik op je website
Lettertypes lijken misschien een klein detail, maar ze hebben een enorme invloed op hoe bezoekers een website ervaren. Een goed gekozen lettertype zorgt niet alleen voor leesbaarheid, maar draagt ook bij aan de uitstraling en het karakter van je onderneming. Wanneer je op één website verschillende, niet op elkaar afgestemde lettertypes gebruikt, oogt dat al snel rommelig. Helaas zie ik dit fenomeen tijdens website analyses regelmatig voorbijkomen; verschillende lettertypes en regelafstanden die voor een inconsistente beleving zorgen. Consistentie helpt ook bij de gebruikservaring. Bezoekers herkennen sneller wat belangrijk is, waar ze moeten klikken en hoe de inhoud is opgebouwd. Dat maakt je website niet alleen mooier, maar ook intuïtiever.
Conclusie: het beste lettertype voor je website is meer dan alleen een esthetische keuze
Het kiezen van het beste lettertype voor jouw website is cruciaal voor leesbaarheid, gebruikservaring en laadsnelheid. Serif-lettertypes ogen traditioneel en zijn met name geschikt voor gedrukte media, terwijl sans serif-lettertypes over het algemeen beter leesbaar zijn op digitale schermen. Een goed lettertype heeft duidelijke vormen, juiste spatiëring en past bij de context en jouw doelgroep. Ook de technische implementatie is belangrijk: lettertypes die extern worden geladen, zoals via Google Fonts, kunnen privacyrisico’s opleveren en de website vertragen. Door lettertypes te downloaden, converteren in een webvriendelijk formaat en ze zelf op je website te hosten verbeter je zowel prestaties als privacy. Door consequent één of twee lettertypes te gebruiken – bijvoorbeeld één voor koppen en één voor lopende tekst – creëer je rust, herkenbaarheid en een professioneel voorkomen.